Index
Algemeen
Melk is een vloeistof (een emulsie van vetdruppels in water) die
wordt geproduceerd door vrouwelijke zoogdieren die net een nakomeling
hebben gebaard. De melk die mensen produceren heet moedermelk. Voor de
productie van melk voor de voedingsindustrie wordt meestal koemelk
gebruikt. Eén liter koemelk weegt 1030 gram. Op veel kleinere
schaal worden geitenmelk en schapenmelk gebruikt. In o.a. Rusland wordt
ook paardenmelk geproduceerd.
Houdbaarheid
Voor het beter bewaren van melk ondergaat de rauwe melk in de
melkfabriek een aantal bewerkingen. Om melk langer houdbaar te maken
moeten de meeste bacteriën worden gedood. Gekookte melk heeft echter
een sterk veranderde smaak. De kunst is nu een compromis te vinden
tussen houdbaarheid en smaak.
- pasteurisatie (verhitten op 70°)
- sterilisatie (verhitten op 95°)
- UHT-sterilisatie (kortstondig verhitten op Ultra Hoge Temperatuur)
- koken (verhitten totdat de melk kookt, wordt i.h.a. niet fabrieksmatig toegepast)
Melk waar geen vet uit verwijderd is wordt aangeduid met volle
melk. Het verwijderen van ca. de helft van de vetten uit de melk levert
halfvolle melk op. Magere melk bevat nog minder vet. Dit levert de
volgende vetgehaltes op (uitgedrukt in gram vet per liter melk):
- volle melk : meer dan 35 g/l
- halfvolle melk : tussen 15 en 18 g/l
- magere melk : minder dan 3 g/l
Andere producten die uit melk geproduceerd kunnen worden zijn:
- kwark
- kaas
- yoghurt
- boter, een emulsie van waterdruppels in olie.
(margarine en halvarine zijn overigens geen melkproducten)
- karnemelk
- room, slagroom, zure room, crème fraîche
- koffiemelk
- consumptie-ijs
Voor mensen met lactose-intolerantie is er ook een melkvervanger
van plantaardige oorsprong bijvoorbeeld op basis van soja. In dat geval
spreken we van sojamelk. Deze melk bestaat behalve vet en water ook uit
o.a. proteïnen en melksuiker. Het merendeel van de mensheid (m.u.v.
zeer jonge kinderen) is niet lactose-tolerant; de West-Europese
bevolking is daar een uitzondering op. Reclameslogans als ' melk is
goed voor elk ' en ' melk de witte motor ' lijken dan ook achterhaald.
Recent onderzoek lijkt aan te geven dat door consumptie van
melk(producten) niet aan de calciumbehoefte wordt voldaan. Andere
producten zoals boerenkool bevatten calcium in veel beter opneembare
vorm. Melkproducten kunnen zelfs osteoporose bevorderen in plaats van
voorkomen, omdat door het hoge eiwitgehalte calcium uit het lichaam
wordt verwijderd.
Melk is een vloeistof (een emulsie van vetdruppels in water) die
wordt geproduceerd door vrouwelijke zoogdieren die net een nakomeling
hebben gebaard. De melk die mensen produceren heet moedermelk. Voor de
productie van melk voor de voedingsindustrie wordt meestal koemelk
gebruikt. Eén liter koemelk weegt 1030 gram. Op veel kleinere
schaal worden geitenmelk en schapenmelk gebruikt. In o.a. Rusland wordt
ook paardenmelk geproduceerd.
Houdbaarheid
Voor het beter bewaren van melk ondergaat de rauwe melk in de
melkfabriek een aantal bewerkingen. Om melk langer houdbaar te maken
moeten de meeste bacteriën worden gedood. Gekookte melk heeft echter
een sterk veranderde smaak. De kunst is nu een compromis te vinden
tussen houdbaarheid en smaak.
- pasteurisatie (verhitten op 70°)
- sterilisatie (verhitten op 95°)
- UHT-sterilisatie (kortstondig verhitten op Ultra Hoge Temperatuur)
- koken (verhitten totdat de melk kookt, wordt i.h.a. niet fabrieksmatig toegepast)
Melk waar geen vet uit verwijderd is wordt aangeduid met volle
melk. Het verwijderen van ca. de helft van de vetten uit de melk levert
halfvolle melk op. Magere melk bevat nog minder vet. Dit levert de
volgende vetgehaltes op (uitgedrukt in gram vet per liter melk):
- volle melk : meer dan 35 g/l
- halfvolle melk : tussen 15 en 18 g/l
- magere melk : minder dan 3 g/l
Andere producten die uit melk geproduceerd kunnen worden zijn:
- kwark
- kaas
- yoghurt
- boter, een emulsie van waterdruppels in olie.
(margarine en halvarine zijn overigens geen melkproducten)
- karnemelk
- room, slagroom, zure room, crème fraîche
- koffiemelk
- consumptie-ijs
Voor mensen met lactose-intolerantie is er ook een melkvervanger
van plantaardige oorsprong bijvoorbeeld op basis van soja. In dat geval
spreken we van sojamelk. Deze melk bestaat behalve vet en water ook uit
o.a. proteïnen en melksuiker. Het merendeel van de mensheid (m.u.v.
zeer jonge kinderen) is niet lactose-tolerant; de West-Europese
bevolking is daar een uitzondering op. Reclameslogans als ' melk is
goed voor elk ' en ' melk de witte motor ' lijken dan ook achterhaald.
Recent onderzoek lijkt aan te geven dat door consumptie van
melk(producten) niet aan de calciumbehoefte wordt voldaan. Andere
producten zoals boerenkool bevatten calcium in veel beter opneembare
vorm. Melkproducten kunnen zelfs osteoporose bevorderen in plaats van
voorkomen, omdat door het hoge eiwitgehalte calcium uit het lichaam
wordt verwijderd.
