Koude maakt niet ziek

Met het dalen van de temperaturen verschijnen
mutsen, sjaals en handschoenen weer in het
straatbeeld. Maar worden we ook minder snel ziek als
we hoofd, hals en handen bedekken? En hoe bestrijden
we de kou het best?


Je wordt niet verkouden
door de kou



Koude en verkoudheid hebben
volgens de dokters niets met elkaar
te maken. “Je wordt ziek door het
uitwisselen van bacteriën, niet
van de kou.” In de winter worden
we sneller verkouden omdat we
dan meer binnen zitten, in veelal
onverluchte, verwarmde ruimtes
waar bacteriën en virussen makkelijker
kunnen ‘rondreizen’. Door
het neus-, keel- en oorgebied te
bedekken, wordt het risico op een
virale infectie verminderd. Zeker als
je weerstand laag is - door andere
ziektes, medicatie, slechte fysieke
conditie of een onevenwichtig voedingspatroon
- doe je er goed aan
het gebied rond de neus, mond en
keel goed te bedekken.

Kans dat je vingers
bevriezen klein



Koude op zich kan weinig kwaad,
maar wie onbeschermd in de kou
blijft staan, zal op den duur pijn
krijgen. De uitstekende lichaamsdelen
- oren, vingers en tenen
- koelen het snelst af. De kans dat
je vingers in België tijdens het fietsen
bevriezen, is echter heel klein, aldus
huisarts Tony Swinnen.
Gaan je vingers, oren en andere
uitstekende lichaamsdelen tintelen,
dan heb je te maken met onderkoeling.
“Onderkoelingsverschijnselen
treden op als je lichaamstemperatuur
onder de 34 graden Celcius
zakt. Het lichaam probeert dan de
vitale lichaamsfuncties - zoals hart
en longen - te beschermen door
minder bloed naar de uitstekende
(minder essentiële) lichaamsdelen
te laten stromen.”
Een ander verschijnsel bij extreme
koude is het rillen. Zo wil het lichaam
door beweging toch enige
warmte aanmaken. Bij blijvende
onderkoeling kunnen vrieswonden
(frost bite) voorkomen, die zelfs
tot amputatie kunnen leiden. Bij
heel extreme onderkoeling kan je
het bewustzijn verliezen, omdat het
lichaam dan in een slaapstand gaat
om zo weinig mogelijk energie te
verbruiken.

Pas op als je nat wordt



“Bescherm vooral je hoofd goed
tegen de kou”, adviseert dokter
Swinnen. “Via je hoofd en voeten
gaat immers de meeste warmte
verloren.” Mutsen en handschoenen
van wol zijn volgens Swinnen
uitstekend om je te verwarmen.
Swinnen waarschuwt wel voor
koude in combinatie met vocht.
Regen zorgt er immers voor dat
je nog sneller afkoelt. “Als je door
een regenbui verrast wordt, moet
je je zo snel mogelijk afdrogen of
droge kleren aantrekken. Ook in de
miezerregen stilstaan, is trouwens
erg ongezond: het lichaam kan
zich niet extra opwarmen omdat je
niet beweegt, terwijl het wel extra
afkoelt door het vocht.”

Kinderen moet je goed
induffelen



Kinderen moeten in de winter
goed ingeduffeld worden, omdat
hun lichaam sneller afkoelt dan
dat van een volwassene. “Het
lichaamsoppervlak van kinderen
is dubbel zo groot in verhouding
tot hun gewicht”, legt Swinnen uit.
“Bij baby’s neemt het hoofd zelfs
een derde van het lichaamsoppervlak
in. De warmte ontsnapt dus
nog sneller.” Daarnaast hebben
kinderen minder lichaamsvet,
waardoor de warmte minder goed
bewaard blijft. Wanneer kinderen
geen kleren aan hebben, zijn ze nog
gevoeliger voor warmteverlies. Een
goed verwarmde badkamer in de
winter is erg belangrijk.

Ook ouderen zijn
vatbaarder voor kou


“Ook ouderen zijn vatbaarder voor
de kou. De opening en sluiting van
de bloedvaten, die zorgen voor
warmteregulatie, werkt bij ouderen
minder goed.” Ze hebben ook meer
kans op aderverkalking, wat zorgt
voor een slechtere bloedsomloop.
“Dus bij koude temperaturen zullen
de uitstekende lichaamsdelen
minder goed bereikt worden.”
Altijd binnen blijven in de winter
is volgens Swinnen echter geen optie.
“Dagelijks een kwartiertje in de
buitenlucht actief zijn, is goed voor
de spieren, botten en de organen.
Vergelijk het met een elleboog in het
gips: na drie weken zonder beweging
zijn de spieren dun geworden.”